20 YILDIRMA (MOBBING), İŞYERİ FOBİSİ, KURUM DEPRESYONU

20

YILDIRMA (MOBBING),

İŞYERİ FOBİSİ, KURUM

DEPRESYONU

Genellikle küçük sorunlar bir araya gelir, önemli sorunlara

yol açar, bunlar da sinerjik etkileşimi, ekip olmayı

zorlaştırır veya imkânsız kılar. Küçük birikimler büyük

patlamalara, damlalar sellere sebep olur. Küçük

birikimlerin yol açtığı büyük sorunlardan üç tanesinin

adını belirtecek olursak şunları sıralayabiliriz: Yıldırma,

kurum depresyonu ve işyeri fobisi. Bunlar, birbirlerinden

bağımsız olarak ortaya çıkabilecekleri gibi, birbirleriyle

karşılıklı etkileşim içinde de görülebilirler.

Söz konusu bu üç kavramı, gelecek kitapta ayrıntılı olarak

ele alacağız. Şimdi kısaca, niteliklerinden ve bunlara

ilişkin araştırmamdan söz etmek istiyorum.

Mobbing karşılığı olarak dilimizde ilk kez "İşyerinde

duygusal taciz" denildi; daha sonra ben "İşyeri zorbalığı"

ifadesini kullandım. Son olarak meslektaşlarımla

"yıldırma" kelimesi üzerinde karar kıldık. Yıldırma kısaca

şu: Bir işyerinde, bir apartmanda veya bir mahallede

birlikte yaşayan bir grup insan, çok küçük bazı

farklılıklarından ötürü (bu farklılıklar, ille de olumsuz

özellikler olmak zorunda değildir), içlerinden birisini,

bilinçli/kasıtlı olmaksızın kurban olarak seçerler ve

giderek artan bir tempoda onu beceriksiz, geçimsiz olarak

algılamaya başlayıp itici davranışlarıyla bu kişiyi

gerçekten de beceriksiz, geçimsiz, mutsuz, sorunlu bir

insan haline getirirler; o kişiyi psikolojik ve fiziksel

anlamda ciddi olarak zedelerler.

İşyeri fobisi kavramı tarafımdan ortaya atıldı. Okul

fobisine benzer bir oluşumun işyerlerinde de ortaya çıktığı

kanısındayım. Çeşitli nedenlerden kaynaklanabilecek

işyeri fobisinin niteliği ve ülkemizdeki yaygınlığı

araştırılmaya değer bir konudur. Yıldırma ve işyeri fobisi

konusundaki araştırmaya temel oluşturmak üzere

İnternet'te www. isyerifobisi. com adlı bir site oluşturduk.

Bu siteye girip yıldırma konusunda çevrenizde

gözlediğiniz veya başınızdan geçmiş olayları anlatarak ve

işyeri fobisiyle ilgili ölçeği doldurarak, veri toplanmasına

katkıda bulunabilirsiniz.

Lütfen İnternet'te

www.isyerifobisi.com adlı siteye bakınız.

Bilimsel literatürde kurum/örgüt depresyonu

(organizational depression) adı verilen şey, ana

çizgileriyle bireyin depresyonunu hatırlatır nitelikte. Kimi

kurumlarda ortaya çıkan kurum depresyonunda,

kurumdaki genel havada umutsuzluk vardır; elemanlarda

kurumu değersiz görme, kurumu ve birbirlerini suçlama

eğilimi yaygındır. Özellikle kurumun geleceğine ilişkin

motive edici beklentiler yoktur, karar verme sıkıntısı

vardır.

Kurum depresyonu içinde bulunan kurumlarda,

dilimizdeki ifadesiyle kurum üyelerinin üzerine ölü

toprağı serpilmiş gibidir. Vizyon ya hiç yoktur ya da

unutulmuştur. Kurum genelde yeniliklere açık değildir.

Yeni katılan bir kişi, henüz depresif havaya kapılmamış

olsa ve herhangi bir yenilik önerse, diğer üyelerin tepkileri

genelde "İlginç, ama bizde olmaz; genel müdür sıcak

bakmaz; daha önce denedik olmadı" şeklindedir. Bu tür

kurumlarda ne önerirseniz önerin, ne hikmetse daha önce

bir kere denenmiş (!) ama işe yaramamıştır. Kısacası

yapacak bir şey yoktur.

Kurum depresyonu, ölçülebilir, teşhis edilebilir bir

sorundur. Giderilmesinde, bilişsel--davranışçı

yaklaşımdan ve hobi terapiden ağırlıklı olarak

yararlanılabileceği görüşündeyim.